«Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία»

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα, και έχει πάρει διαστάσεις ‘επιδημίας’ τόσο στη χώρα μας όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.  Στην Ελλάδα, το ποσοστό υπερβαρότητας και παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία υπερβαίνει το 30%. Δεδομένου ότι στη χώρα μας έχουμε περίπου 100,000 γεννήσεις τον χρόνο, σε 18 χρόνια (από την γέννηση μέχρι την ενηλικίωση) θα έχουμε 1,800,000 παιδιά και εφήβους. Με βάση αυτά τα δεδομένα, αυτή τη χρονική στιγμή, 600,000 παιδιά και έφηβοι (30% του 1,800,000) στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

Οι επιπλοκές της παχυσαρκίας είναι πολλές και περιλαμβάνουν ινσουλινοαντοχή και διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, διαταραχές του ενδοθηλίου, καρδιαγγειακά προβλήματα και υπερλιπιδαιμία, και ευθύνονται για ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των  δαπανών της δημόσιας υγείας. Καθώς τα παχύσαρκα παιδιά ενηλικιώνονται, αντιμετωπίζουν ένα πλήθος ιατρικών προβλημάτων που οφείλονται στην παχυσαρκία σε νεώτερες ηλικίες. Η νοσηρότητα και θνησιμότητα που συνοδεύουν την παχυσαρκία αυξάνουν επίσης ραγδαία και ευθύνονται για ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των  δαπανών της δημόσιας υγείας. Επομένως, είναι απόλυτα απαραίτητο να δοθεί έμφαση τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να βοηθήσουμε αποτελεσματικά στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της χώρας μας, καθώς και στην ελάττωση του κόστους νοσηλείας τους λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας.

Η προοδευτική αύξηση της συχνότητας της παχυσαρκίας στη χώρα μας υποδηλώνει ότι το ισχύον σύστημα δεν είναι αποτελεσματικό ως προς την αντιμετώπιση του προβλήματος. 

Αίτια της μη ικανοποιητικής αυτής αντιμετώπισης περιλαμβάνουν: 1) πλημμελή καταγραφή του δείκτη μάζας σώματος σε παιδιά και εφήβους που προσέρχονται σε Παιδιάτρους ή Γενικούς Γιατρούς για οξέα ή χρόνια ιατρικά προβλήματα, 2) έλλειψη σαφούς καθοδήγησης των Παιδιάτρων, Γενικών Γιατρών και άλλων επιστημόνων υγείας σχετικά με το πώς θα διακινήσουν ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί, 3) έλλειψη συντονισμού των φορέων που εμπλέκονται στην υγεία του παιδιού σχετικά με την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, και 4) έλλειψη ικανοποιητικής ενημέρωσης των γονέων καθώς και όλων των αρμόδιων φορέων σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης παρέμβασης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, λαμβάνοντας υπ΄ όψιν τόσο τις δομές του υπάρχοντος δημοσίου συστήματος υγείας όσο και όλους τους εμπλεκόμενους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

Στόχοι του έργου είναι: 1) να καταγράψει τα ανθρωπομετρικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου του δείκτη μάζας σώματος, σε παιδιά και εφήβους που προσέρχονται σε Παιδιάτρους ή Γενικούς Γιατρούς, 2) να καθοδηγήσει με σαφήνεια τους Παιδιάτρους, Γενικούς Γιατρούς και άλλους επιστήμονες υγείας σχετικά με το πώς θα διακινήσουν ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί, 3) να συντονίσει τους φορείς που εμπλέκονται στην υγεία του παιδιού σχετικά με την αντιμετώπιση παχυσαρκίας, και 4) να ενημερώσει επιστήμονες υγείας και γονείς, καθώς και όλους τους αρμόδιους φορείς σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση της υπερβαρότητας και παχυσαρκίας.

Το Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Διαβήτη της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», θα αποτελέσει  Κέντρο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία στην Ελλάδα και θα αναλάβει τον συντονισμό και διεκπεραίωση όλων των σχετικών δράσεων. Το  Κέντρο αυτό θα καταγράψει τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά και εφήβους, θα συγκεντρώσει πρωτόκολλα θεραπείας και παρέμβασης στο νοσούντα πληθυσμό και θα βάλει τις βάσεις για τη διαχρονική παρακολούθηση και αντιμετώπιση όλων των παιδιών και εφήβων με υπερβαρότητα και παχυσαρκία από τη γέννηση μέχρι και την ενηλικίωση στην Ελλάδα.

Το έργο αποτελεί πρόταση του Υπουργείου Υγείας, με φορέα διαχείρισης τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ 2007-2013).

Επιστημονική Υπεύθυνη του Προγράμματος είναι η κ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας, Α' Παιδιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων "Η Αγία Σοφία".

Μέλη της Επιστημονικής Ομάδας αποτελούν, επίσης, o κ. Γεώργιος Π. Χρούσος, Καθηγητής Παιδιατρικής, Διευθυντής Α’ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, ο κ. Ιωάννης Μανιός, Αναπληρωτής Καθηγητής Διατροφής και Διαιτολογίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο κ. Χρήστος Λιονής, Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, και ο κ. Ανδρέας Μαργιωρής, Καθηγητής Εργαστηριακής Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Επιστημονικοί υπεύθυνοι υλοποίησης ενημερωτικών ημερίδων και εκδηλώσεων είναι οι διαιτολόγοι – διατροφολόγοι κ. Κωνσταντίνος Ξένος και Ιωάννης Σουπιός.

Γενική συντονίστρια Υλοποίησης του Προγράμματος είναι η κ. Πηνειώ (Πέννυ) Κάσσαρη, Βιομηχανικός/Οργανωσιακός Ψυχολόγος, Πιστοποιημένος Επαγγελματίας Συστημικός Αναλυτής Διαχείρισης Έργων.