Διαφορές μεταξύ της δυσανεξίας στη λακτόζη και της νόσου του Crohn

Επιμέλεια
Ευγενία Αλεξάνδρου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πτυχιούχος  University of Nottingham

Η νόσος του Crohn και η δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα όπως διάρροια και κοιλιακό άλγος. Ωστόσο, οι αιτίες και η αντιμετώπιση τους είναι πολύ διαφορετικές. 

Δυσανεξία στη λακτόζη VS νόσος του Crohn

Η νόσος του Crohn είναι ένας τύπος φλεγμονώδους νόσου του εντέρου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περισσότερα από 3 εκατομμύρια ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2015 διαγνώστηκαν με  φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.

Η δυσανεξία στη λακτόζη επηρεάζει περίπου 30 έως 50 εκατομμύρια ενήλικες των ΗΠΑ. Τα άτομα με αυτήν την κατάσταση δεν είναι σε θέση να πέψουν τη λακτόζη η οποία βρίσκεται στο γάλα και στα περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Σε άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, τα καταναλωτικά προϊόντα που περιέχουν αυτό το σάκχαρο μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα με τη νόσο του Crohn. Ωστόσο έχουν πολύ διαφορετικές αιτίες και θεραπείες.

Η νόσος του Crohn

Η ακριβής αιτία της νόσου του Crohn δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να εμπλέκει και κάποια αυτοανοσία, πράγμα που σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει εσφαλμένα τους υγιείς ιστούς του ίδιου του οργανισμού. Οι ειδικοί πιστεύουν επίσης ότι τα γονίδια ενός ατόμου αλλά και  άλλοι παράγοντες όπως το κάπνισμα ή προηγούμενη μόλυνση μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου.

Η νόσος του Crohn μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε κατά μήκος του πεπτικού σωλήνα, αλλά συνήθως επηρεάζει το λεπτό έντερο ή την «έναρξη» του παχέος εντέρου. Η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει μερικές περιοχές του πεπτικού σωλήνα ταυτόχρονα και τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές.

Δυσανεξία στη λακτόζη

Τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη δεν είναι σε θέση να διασπάσουν τη λακτόζη επειδή δεν παράγουν αρκετά ένα ένζυμο που ονομάζεται λακτάση. Ο οργανισμός χρησιμοποιεί λακτάση για να διασπάσει τη λακτόζη σε δύο σάκχαρα που ονομάζονται γλυκόζη και γαλακτόζη.

Η μη γαλακτοποιημένη λακτόζη μετακινείται στο παχύ έντερο όπου υφίσταται ζύμωση από τα βακτήρια. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε συσσώρευση αερίων και υγρών που προκαλούν τα συμπτώματα της δυσανεξίας στη λακτόζη.

Η δυσανεξία στη λακτόζη επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο. Πολλοί μπορούν να καταναλώνουν μικρές ποσότητες λακτόζης χωρίς να εμφανίζουν συμπτώματα αλλά άλλοι δεν μπορούν.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι:

Η πρωτογενής ανεπάρκεια λακτάσης που  προκύπτει από ένα γονίδιο που βρίσκεται σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες. Τα συμπτώματα αυτού του τύπου εμφανίζονται συνήθως μετά τον απογαλακτισμό.

Η δευτερογενής ανεπάρκεια λακτάσης αναπτύσσεται όταν μια ασθένεια, λοίμωξη ή άλλη πάθηση βλάψει το λεπτό έντερο. Αυτός ο τύπος δυσανεξίας είναι συνήθως  προσωρινός.

Η εκ γενετής ανεπάρκεια λακτάσης που  είναι σπάνια.

Συμπτώματα

Η νόσος του Crohn και η δυσανεξία στη λακτόζη προκαλούν:

-διάρροια

-κοιλιακό άλγος ή κράμπες

-ναυτία

 

Η νόσος του Crohn προκαλεί:

-μειωμένη όρεξη

-ακούσια απώλεια βάρους

-αναιμία

-ερεθισμό των ματιών και του δέρματος

-κούραση

-πυρετό

-πόνο

- αιματηρά κόπρανα

Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη θέση της φλεγμονής μέσα στην πεπτική οδό και τη σοβαρότητά της.

 

H δυσανεξία στη λακτόζη προκαλεί:

-αέρια.

-φούσκωμα.

-εμετό.

-γουργούρισμα.

 

Παράγοντες κινδύνου

Για τη νόσο του Crohn

-κάπνισμα.

-λήψη αντισυλληπτικών χαπιών.

-λοιμώξεις του πεπτικού συστήματος.

-χρήση αντιβιοτικών.

-αφαίρεση της σκωληκοειδής απόφυσης.

 

Για τη δυσανεξία στη λακτόζη

-πρόωρος τοκετός.

-λοιμώξεις, ασθένειες ή καταστάσεις που τραυματίζουν το λεπτό έντερο.

-γενετικοί παράγοντες.

Υπάρχει υψηλότερος βαθμός επιπολασμού της δυσανεξίας στη λακτόζη σε περιοχές όπου οι άνθρωποι σπάνια καταναλώνουν γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα. Για παράδειγμα, περισσότερο από το 90% των ανθρώπων της Ανατολικής Ασίας παρουσιάζουν δυσανεξία  στη λακτόζη.

 

Διάγνωση

Για τη νόσο του Crohn

Για τη διάγνωση της νόσου του Crohn, ένας γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει πολλές διαφορετικές εξετάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:

-Αιματολογικές αναλύσεις  για να ελεγχθούν τα επίπεδα φλεγμονής.

-Αναλύσεις κοπράνων .

-Ενδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση.

-Ακτίνες Χ ή αξονικές τομογραφίες.

 

Για τη δυσανεξία στη λακτόζη

Για να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να αποφύγει την κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων που περιέχουν λακτόζη για μερικές εβδομάδες. Εάν τα συμπτώματα εξαφανιστούν, η δυσανεξία στη λακτόζη είναι πιθανό να είναι η αιτία. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει από ένα άτομο να υποβληθεί σε δοκιμή αναπνοής υδρογόνου. Η δοκιμή περιλαμβάνει την κατανάλωση ενός υγρού που περιέχει μια μικρή ποσότητα λακτόζης και στη συνέχεια την αναπνοή σε μια πλαστική σακούλα κάθε 15 ή 30 λεπτά για 2-3 ώρες. Τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη έχουν υψηλότερα επίπεδα υδρογόνου στην αναπνοή τους μετά την κατανάλωση λακτόζης.

 

Θεραπευτική αγωγή

Ο σκοπός της θεραπείας τόσο για τη νόσο του Crohn όσο και για τη δυσανεξία στη λακτόζη είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Για τη νόσο του Crohn

Η θεραπεία για τη νόσο του Crohn θα εξαρτηθεί από τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων ενός ατόμου, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει:

-Αμινοσαλικυλικά. Μειώνουν την φλεγμονή.

-Κορτικοστεροειδή. Καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνουν τη φλεγμονή.

-Ανοσοδιαμορφωτές. Καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα αλλά μπορεί να χρειαστεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες για να έχουν αποτέλεσμα.

-Βιολογικές θεραπείες. Αυτά τα φάρμακα χρησιμοποιούν αντισώματα για να στοχεύσουν και να απενεργοποιήσουν τις πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα να μειωθεί η φλεγμονή. Αυτές οι θεραπείες χρησιμοποιούνται όταν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν από άλλες θεραπείες.

Ένας γιατρός μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει ή να συστήσει άλλα φάρμακα για τη θεραπεία συγκεκριμένων συμπτωμάτων, όπως:

-ακεταμινοφαίνη για τον ήπιο πόνο.

-αντιβιοτικά για τη θεραπεία λοιμώξεων του πεπτικού συστήματος.

-λοπεραμίδη για την ανακούφιση της διάρροιας.

Μπορεί επίσης να μειωθούν ή ακόμα και να αποτραπούν τα συμπτώματά τους κάνοντας ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως:

-η διακοπή του καπνίσματος και η χρήση άλλων προϊόντων καπνού.

-η αποφυγή τροφίμων με  υψηλή περιεκτικότητα φυτικών ινών.

- η αποφυγή ανθρακούχων ροφημάτων.

-η καταγραφή ενός ημερολογίου για τον εντοπισμό τροφίμων που προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα.

- η υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης διατροφής που τη συνιστά ένας γιατρός ή διαιτολόγος.

Για πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί  χειρουργική επέμβαση.

 

Για τη δυσανεξία στη λακτόζη

Η θεραπεία για τη δυσανεξία στη λακτόζη συνήθως περιλαμβάνει τον περιορισμό της κατανάλωσης της ή την εξάλειψή της από τη διατροφή ανάλογα με το πόση λακτόζη μπορεί να ανεχθεί κάποιος. Πρέπει βέβαια να αντισταθμιστούν τυχόν διατροφικές αλλαγές έτσι ώστε να μην λείπουν θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη D και το ασβέστιο. Ένας διαιτολόγος μπορεί να συμβουλεύσει σχετικά με ένα πλάνο διατροφής που ταιριάζει στις συγκεκριμένες ανάγκες ενός ατόμου. Για μερικούς ανθρώπους, ένας ειδικός μπορεί να συστήσει τη χρήση προϊόντων λακτάσης, τα οποία είναι δισκία ή σταγόνες που περιέχουν λακτάση για να βοηθήσουν τον οργανισμό να αφομοιώσει τη λακτόζη.