Γιατί η δίαιτα Sirtfood αποτελεί μια ακόμη «fad» diet

Επιμέλεια κειμένου

 

Κωνσταντίνος Ξένος

Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος M.Sc. Ph.D.

&

Ευγενία Αλεξάνδρου

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος 

Πτυχιούχος University of Nottingham.

 

Είναι γεγονός πως η επιστήμη της διατροφής βάλλεται πολύ συχνά από ανακρίβειες, με αποτέλεσμα να είναι  απαραίτητη η προσεκτική αξιολόγηση της κάθε «τάσης» που κυκλοφορεί. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τη δίαιτα Sirtfood, ένα διατροφικό σχήμα που υπόσχεται σημαντική απώλεια βάρους, αναζωογόνηση και κυτταρική ανάπλαση...

Η δίαιτα αυτή βασίζεται στην κατανάλωση τροφίμων ή ποτών που θεωρητικά μπορεί να αλληλεπιδράσουν με μια οικογένεια πρωτεϊνών του οργανισμού, γνωστές ως σιρτουίνες. Το γεγονός ότι σε αυτά τα τρόφιμα ή ποτά συγκαταλέγεται η σοκολάτα και το κόκκινο κρασί, φαίνεται να καθιστά την εν λόγω δίαιτα ιδιαίτερα ελκυστική…

Στο συγκεκριμένο λοιπόν διατροφικό σχήμα και κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων ημερών, η ενεργειακή πρόσληψη είναι περιορισμένη (1.000 θερμίδες ανά ημέρα) και αποτελείται από τρία «πράσινα» ροφήματα και ένα γεύμα πλούσιο σε Sirtfoods, τροφές δηλαδή που «ενεργοποιούν» τις σιρτουίνες μας. Από την  τέταρτη έως την έβδομη ημέρα η ενεργειακή πρόσληψη αυξάνεται (1.500 θερμίδες ανά ημέρα) και αποτελείται από δύο πράσινα ροφήματα και δύο γεύματα πλούσια σε Sirtfoods.

Οι σιρτουίνες αφορούν πρωτεΐνες οι οποίες πράγματι εμπλέκονται σε ένα ευρύ φάσμα κυτταρικών διεργασιών. Οι διατροφολόγοι που βρίσκονται πίσω από αυτή τη μόδα πιστεύουν ότι μια τέτοια δίαιτα μπορεί να συμβάλει με ιδιαίτερο τρόπο στην απώλεια σωματικού λίπους και να «ενισχύσει» τον μεταβολισμό, όπως χαρακτηριστικά διατείνονται...

Σύμφωνα με μελέτες (σε πειραματόζωα και κυτταρικές σειρές) οι σιρτουίνες εμπλέκονται ενεργά στην κυτταρική ομοιόσταση και στην αντιμετώπιση της πρόωρης γήρανσης. Αυτό μάλλον οφείλεται στις επιδράσεις των πρωτεϊνών αυτών στις ελεύθερες ρίζες και παράλληλα στην αύξηση της δραστικότητας συγκεκριμένων ενδογενών αντιοξειδωτικών μας ενζύμων. Επιπλέον, έρευνα που έχει γίνει σε ποντίκια έδειξε ότι εκείνα με τα υψηλότερα επίπεδα SIRT6 (τύπος σιρτουίνης) ζουν σημαντικά περισσότερο από τα υπόλοιπα, ενώ οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι αλλαγές στην έκφραση της SIRT6 μπορεί να σχετίζονται με τη γήρανση ορισμένων ανθρώπινων κυττάρων του δέρματος. Να σημειωθεί πως βάση ερευνητικών δεδομένων σε πειραματόζωα, ισχυρός «ενεργοποιητής» της σιρτουίνης SIRT1, ανάλογος με κάποιες πολυφαινόλες των τροφών, φαίνεται να είναι αυτή καθεαυτή η θερμιδική μείωση, ασχέτως των τροφίμων που συμπεριλαμβάνει ένα σιτηρέσιο.

Η υιοθέτηση μιας τέτοιας δίαιτας λοιπόν, ακούγεται ιδιαίτερα δελεαστική και μετρά ήδη φανατικούς υποστηρικτές που θεωρούν πως «δουλεύει». Ωστόσο δεν υπάρχει καμία δημοσιευμένη κλινική μελέτη (οι «επινοητές» της όλης ιστορίας αναφέρονται σε μια πιλοτική μελέτη σε 39 άτομα που όμως δεν είναι πουθενά δημοσιευμένη…) και θα ήταν παράλογο να εξάγουμε συμπεράσματα και να περάσουμε σε συστάσεις, από αποτελέσματα ερευνών που διεξήχθησαν σε  ποντίκια, ζυμομύκητες και ανθρώπινα βλαστοκύτταρα. Η ιδανική μελέτη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας μιας δίαιτας στην απώλεια βάρους (ή σε οποιοδήποτε άλλο παράγοντα, όπως η πρόωρη γήρανση) θα απαιτούσε ένα δείγμα - αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού που μας ενδιαφέρει - και τυχαία κατανομή σε μια πειραματική ομάδα και μια ελέγχου. Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα θα παρακολουθούνταν για επαρκές χρονικό διάστημα, με αυστηρό έλεγχο σε μεταβλητές που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα (πχ. κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα). Συχνά όμως δεν είναι δυνατόν να διεξαχθούν ανάλογες μελέτες, ενώ απλές παρατηρήσεις σε συγκεκριμένους πληθυσμούς εξαρτώνται ενίοτε από απλοϊκές και ασαφείς μεθόδους συλλογής δεδομένων, οι οποίες ενδέχεται να οδηγούν σε αναξιόπιστα αποτελέσματα.

Βασική συζήτηση για την δίαιτα Sirtfood προκύπτει από τον σημαντικό περιορισμό των θερμίδων, καθώς η μεγάλη απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα (όπως υπόσχεται ή/και επιτυγχάνει το σχήμα σε κάποιους παχύσαρκους) είναι μάλλον ανεπιθύμητη. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε ταχεία απώλεια κυρίως γλυκογόνου και υγρών και όχι του σωματικού λίπους που προσδοκούμε... Επιπλέον, ανάλογες δίαιτες μάλλον βάζουν τις βάσεις για ραγδαία επανάκτηση των όποιων απολεσθέντων κιλών, καθώς δεν οδηγούν στην πολυπόθητη βελτίωση της διατροφικής μας συμπεριφοράς. Για το γεγονός δε ότι η όποια απώλεια βάρους δεν σχετίζεται με κάποια «μαγική» επίδραση των συγκεκριμένων τροφών, αλλά αποτελεί λογικό επακόλουθο του θερμιδικού ελλείμματος, νομίζουμε πως δεν χρειάζονται περαιτέρω εξηγήσεις…

Δυστυχώς στον τομέα της διατροφής οδηγούμαστε συχνά σε ατελείωτες αντιπαραθέσεις σχετικά με το τι και πόσο πρέπει να τρώμε, τροφοδοτώντας αρκετές φορές την εμμονή για μια "γρήγορη και εύκολη δίαιτα" ή μια θαυματουργή θεραπεία.

Η ενσωμάτωση φυσικών τροφών που ενδεχομένως ενεργοποιούν κάποιες σιρτουίνες, όπως το πράσινο τσάι, οι φράουλες, η κάπαρη, το κρεμμύδι, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο  κ.άλλες, όχι απλά έχει θέση σε μια ισορροπημένη διατροφή, αλλά αποτελεί ομολογουμένως μια εξαιρετική προσέγγιση. Ωστόσο, η συμμόρφωση σε ένα πρόγραμμα με τόσο αυστηρές απαιτήσεις όσο η δίαιτα Sirtfood, δεν είναι ρεαλιστική και θα μπορούσε να είναι επιβλαβής στη σχέση που αναπτύσσει κάποιος με το φαγητό.

Μέχρι στιγμής η καλύτερη στρατηγική για να χάσετε περιττό βάρος εξακολουθεί να είναι η εφαρμογή ενός εξατομικευμένου και ελαφρά υποθερμιδικού πλάνου διατροφής, που προάγει σταδιακά τη διατροφική συμπεριφορά και το συνειδητό έλεγχο πάνω στο τι καταναλώνουμε... Ναι δεν αποτελεί μια γρήγορη και εύκολη λύση, αλλά σίγουρα είναι η καλύτερη!