«Τα προβιοτικά δεν δουλεύουν»: Αλήθεια ή ψέμα?

Κωνσταντίνος Ξένος

Κλινικός Διαιτολόγος M.Sc.Ph.D.cand.

&

Ευγενία Αλεξάνδρου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πτυχιούχος  University of Nottingham

Δύο πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο Ισραήλ προκάλεσαν κάποιες αμφισβητήσεις σχετικά με τη δράση των προβιοτικών ροφημάτων και συμπληρωμάτων. Ας αναλύσουμε αυτά τα ευρήματα για δούμε τεκμηριωμένα, την πλήρη εικόνα των πραγμάτων…

Το περιοδικό Cell δημοσίευσε τις δύο αυτές μελέτες από το ίδιο ινστιτούτο που διερευνούν την αλληλεπίδραση των προβιοτικών με το μικροβίωμα του εντέρου, με και χωρίς τη λήψη αντιβιοτικών.

Πρώτη μελέτη            

-29 εθελοντές.

-14 από τους εθελοντές έλαβαν προβιοτικό.

-Εκτίμηση της διαφορετικής σύνθεσης και λειτουργίας του μικροβιώματος καθ’ όλη την γαστρεντερική οδό.

-Εύρημα : η απόδοση των προβιοτικών εξαρτάται από το ξεχωριστό μικροβίωμα του ατόμου.

Δεύτερη μελέτη

-46 εθελοντές

-8 από τους εθελοντές έλαβαν το προβιοτικό, 6 είχαν υποστεί “μεταμόσχευση” μικροβιώματος (FMT), όλοι βρισκόντουσαν μετά από μια 7ήμερη θεραπεία με αντιβιοτικά.

-Τα ευρήματα έδειξαν ότι το μικροβίωμα εκείνων που έλαβαν προβιοτικά χρειάστηκε περισσότερο χρόνο αποκατάστασης συγκριτικά με εκείνων που είχαν υποστεί FMT. Ωστόσο σε εκείνους που έλαβαν προβιοτικά  παρατηρήθηκε ότι τα καλά βακτήρια τελικά αυξήθηκαν, γεγονός που αποδεικνύει την αποίκηση αυτών.

Ο τύπος συγκέντρωσε τα ευρήματα αυτών των μελετών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα προβιοτικό δεν μπορεί να είναι κατάλληλο για όλους και για αυτό τα προβιοτικά πρέπει  να είναι εξατομικευμένα, υπονοώντας ότι μπορεί να είναι άχρηστα στην πλειοψηφία. Επιπλέον δήλωσαν ότι η λήψη προβιοτικών μετά από μια θεραπεία με αντιβιοτικά «μπορεί να είναι επιβλαβής» καθώς μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην υγεία του εντέρου.

Ας δούμε λοιπόν την επιστημονική πλευρά των πραγμάτων…

Καμία μελέτη δεν διερεύνησε την απόδοση, τα αποτελέσματα ή την ασφάλεια των προβιοτικών. Οι μελέτες επικεντρώθηκαν στο πώς τα προβιοτικά αλληλεπιδρούν με το έντερο και δεν αναφέρθηκαν στα οφέλη από τη λήψη προβιοτικών ή στο τι πραγματικά μπορούν να κάνουν τα προβιοτικά.

Οι μελέτες αυτές αναθεωρήθηκαν ήδη από οργανώσεις όπως η International Scientific Association of Probiotics and Prebiotics (ISAPP). Μια ενδιαφέρουσα αποκάλυψη είναι ότι οι συντάκτες των μελετών απέφυγαν να δηλώσουν ότι εμπλέκονται εμπορικά με εταιρεία που προωθεί ένα εμπορικό εξατομικευμένο προϊόν διατροφής.

Το «κανονικό» δεν είναι απαραίτητα καλό. Στη μελέτη με τα αντιβιοτικά, οι εθελοντές δεν έδωσαν αρχικά δείγματα πριν υποβληθούν στην θεραπεία με τα αντιβιοτικά. Εφόσον δεν συνέβη κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να πούμε εάν η FMT ή τα προβιοτικά αποκατέστησαν τα βακτήρια του εντέρου σε μια «κανονική κατάσταση», καθώς οι ερευνητές δεν καθόρισαν ποια είναι η  «κανονική κατάσταση» για το κάθε άτομο. Σε εκείνους που έλαβαν τα προβιοτικά παρατηρήθηκαν θετικές αλλαγές στο μικροβίωμα τους, όπως η αύξηση των καλών βακτηριδίων και η μείωση των επιβλαβών, επομένως το μικροβίωμα του εντέρου τους εμφάνισε πράγματι γενική βελτίωση.

Μικρό μέγεθος δείγματος. Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε κανένα ουσιαστικό συμπέρασμα. Στην πραγματικότητα μεγαλύτερες δοκιμές με χιλιάδες συμμετέχοντες έχουν δείξει τα οφέλη των προβιοτικών.

Στη μελέτη συμπεριέλαβαν μια ελάχιστα γνωστή προβιοτική μάρκα, ενώ δεν χρησιμοποίησαν εξειδικευμένα προβιοτικά στελέχη.

Καμία από τις έρευνες δεν εξέτασε αν τα προβιοτικά είναι ωφέλιμα σε καταστάσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), η διάρροια που σχετίζεται με τα αντιβιοτικά (AAD) ή το σύνδρομο διαπερατού εντέρου.

Τι συμπεράσματα βγάζουμε?

Για να πάρουμε τις σωστές απαντήσεις σχετικά με τα προβιοτικά πρέπει να θέσουμε και τις σωστές ερωτήσεις. Είναι σημαντικό να εξετάσουμε πώς αποικίζουν τα προβιοτικά στο έντερο ή μήπως είναι πιο σημαντικό να μάθουμε την λειτουργία και την αποτελεσματικότητα τους? Γνωρίζουμε ότι τα προβιοτικά είναι ευεργετικά και προάγουν το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς περνούν από το πεπτικό σύστημα.

Το μικροβίωμα είναι απίστευτα περίπλοκο, τόσο πολύ που κάποιοι θεωρούν ότι αποτελεί ένα ξεχωριστό όργανο του οργανισμού. Ωστόσο, συγκεκριμένα στελέχη ορισμένων προβιοτικών έχουν υποστηριχθεί από κλινικές μελέτες με εκατοντάδες ή και μερικές φορές χιλιάδες συμμετέχοντες. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι  ότι εφ 'όσον επιλέξετε ένα καλό συμπλήρωμα με υψηλής ποιότητας στελέχη που ταιριάζει στις προσωπικές σας ανάγκες και υποστηρίζεται από εξαιρετική έρευνα, τότε είστε στο σωστό δρόμο για να διασφαλίσετε την καλή υγεία του εντέρου σας.