Ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά: η αλήθεια πίσω από τις φήμες

Παρά την ξεκάθαρη επιβεβαίωση της ασφάλειας των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών από τους αρμόδιους φορείς, μία γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο αρκεί για να σας φέρει αντιμέτωπους με δεκάδες αντικρουόμενες ιστορίες που - παρότι δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα ή ερμηνεύουν με λάθος τρόπο την επιστημονική πληροφορία - αναφέρονται σε δυσμενείς επιδράσεις των γλυκαντικών στην υγεία μας.

Τελικά, ποια είναι η αλήθεια που κρύβεται πίσω από τις φήμες που κυκλοφορούν για τα γλυκαντικά χαμηλών θερμίδων;

Αξιολογήστε με προσοχή τα όσα διαβάζετε

Πρόσφατα το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης κέντρισε μία καινούρια μελέτη η οποία εξέτασε την επίδραση των γλυκαντικών, και ιδιαίτερα της σακχαρίνης, σε ποντίκια και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μετά από 11 εβδομάδες η κατανάλωσή τους συνδέεται με διαταραχές όπως η δυσανοχή στη γλυκόζη, και οι οποίες συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη. Ωστόσο, η εν λόγω μελέτη αφενός πραγματοποιήθηκε σε πειραματικά μοντέλα ζώων (ποντίκια), τα οποία δεν μπορούν να ταυτιστούν απόλυτα με τον άνθρωπο, και αφετέρου οι όποιες δυσμενείς επιπτώσεις παρατηρήθηκαν όταν τα γλυκαντικά χορηγούνταν σε μεγαδόσεις, τις οποίες είναι απίθανο να καταναλώσει ένας μέσος άνθρωπος. Συνεπώς, από τη συγκεκριμένη μελέτη είναι αδύνατον να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι αυτά τα αποτελέσματα ισχύουν για το γενικό πληθυσμό και μάλιστα στις συνήθεις ποσότητες κατανάλωσης.

Από την άλλη μεριά, τα δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους έχουν ήδη δείξει ότι, τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι ασφαλή για τα άτομα με διαβήτη, καθώς δεν επηρεάζουν τη γλυκόζη και την ινσουλίνη στο αίμα, ούτε άλλους δείκτες όπως η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) ή οι ινκρετίνες (GLP-1, GIP) και ότι μπορούν να συμβάλλουν στον έλεγχο του βάρους, εφόσον υποκαθιστούν τα θερμιδογόνα γλυκαντικά, στο πλαίσιο του κατάλληλου διαιτολογίου. Για το λόγο αυτό, εξάλλου, και έχουν «αγκαλιαστεί» από αξιόπιστους οργανισμούς υγείας όπως ο Αμερικάνικος Διαβητολογικός Σύλλογος και ο αντίστοιχος στη Μεγάλη Βρετανία, ο Αμερικάνικος Καρδιολογικός Σύλλογος και η Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας, στις πρόσφατες θέσεις τους για τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά.

Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι ασφαλή

Πιο συχνά συναντάμε μύθους που αφορούν στην ασφάλεια των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών, συνήθως βασιζόμενοι σε απλά σενάρια (συνήθως σε blogs) ή σε μελέτες που δεν είναι αξιόπιστες/ σωστά σχεδιασμένες ή απλά «μεταφράζονται» λανθασμένα.Γνωρίζουμε ότι τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά ανήκουν στα πρόσθετα τροφίμων, και ως πρόσθετα που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα και τα ροφήματά μας περνούν από τακτικούς και αυστηρούς ελέγχους ως προς την ασφάλειά τους και η χρήση τους εγκρίνεται μόνο όταν επιβεβαιωθεί ότι δεν προκαλούν καμία βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη ανεπιθύμητη ενέργεια στον άνθρωπο. Έτσι, όλα τα γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται σήμερα έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από εκτενή αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων από την αρμόδια αρχή, που σήμερα είναι η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (ΕFSA). Μάλιστα, η χρήση τους (π.χ. επιτρεπόμενη ποσότητα ανά κατηγορία προϊόντος κ.λπ.) ρυθμίζεται από τη σχετική Νομοθεσία Τροφίμων.

Πιο υγιεινές συνήθειες έχουν οι καταναλωτές γλυκαντικών υλών, σύμφωνα με νέα έρευνα

Τέλος, ενδιαφέρον προκαλούν και τα αποτελέσματα μίας νέας μελέτης που πραγματοποιήθηκε σε 22.000 καταναλωτές ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στις ΗΠΑ, η οποία έδειξε ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες έχουν αυξημένη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και προϊόντων ολικής άλεσης, προσλαμβάνουν από τη διατροφή τους μικρότερη ποσότητα λιπαρών, ζάχαρης και νατρίου (αλατιού), ασκούνται περισσότερο και καπνίζουν λιγότερο. Φαίνεται δηλαδή ότι όσοι καταναλώνουν ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά, είτε στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν το βάρος τους είτε στο πλαίσιο μιας καθημερινής ισορροπημένης διατροφής, ακολουθούν πιο συχνά έναν πιο υγιεινό συνολικά τρόπο ζωής και διατροφής και πιθανόν είναι καλύτερα ενημερωμένοι πάνω σε διατροφικά θέματα.

Πηγές:

• J. Suez. Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature, doi:10.1038/nature13793, 2014.
• ADA. Position of the American Diabetes Association. Nutrition Recommendations and Interventions for Diabetes. Diabetes Care 2008; 31(1): 61-78.
• Academy of Nutrition and Dietetics. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Use of Nutritive and Nonnutritive Sweeteners. J Acad Nutr Diet. 2012;112:739-758.
• Paige E Miller and Vanessa Perez. Low-calorie sweeteners and body weight and composition: a meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies. AJCN. 2014.
• Consumption of Low-Calorie Sweeteners among U.S. Adults Is Associated with Higher Healthy Eating Index (HEI 2005) Scores and More Physical Activity. Adam Drewnowski * and Colin D. Rehm